سرطان سینه، بعد چی؟

در برنامه شنبه آینده به سرطان سینه و نحوه کمک به مبتلایان پس از عمل جراحی خواهیم پرداخت. تا به حال همه در باره خود بیماری صحبت کرده اند و چگونگی تشخیص آن. ولی پس از بیماری چطور باید از بیمار مراقبت کرد؟ اصولا تصمیم به برداشتن سینه، طی چه روندی صورت می گیرد؟ مهمون (نه میهمون!) حسابی و درجه یک که سرطان شناس موسسه ملی سرطان آمریکاست هم داریم..

سوالاتتون رو همینجا بذارین تا مثل دفعه قبل از مهمون برنامه بپرسیم.

راستی مارشا کراس هنرپیشه سریال موفق "زنان خانه دار مستاصل" چند روز پیش به کنگره آمریکا رفته بود تا برای طولانی تر شدن زمان بستری بودن در بیمارستان پس از مستکتومی (عمل برداشتن سینه) لابی کند. مای لایف تایم دات کام، بیست میلیون امضا برای تائید لایحه ای در این زمینه جمع آوری کرده که خانم کراس آن را به نمایندگان کنگره (هم دمکرات و هم جمهوری خواه) تحویل داد. من هم از این کنفرانس مطبوعاتی گزارشی تهیه کردم و البته مصاحبه ای هم با مارشا کراس داشتم که روز شنبه خدمتتون ارایه می کنیم..

پشت صحنه:

خیلی وقته پشت صحنه ننوشتم. وقت نمی شه..بعدا می نویسم.

برنامه با حال روز شنبه

دکتر روزا شرافت-کاظم زاده، مهمون روز شنبه (بلوغ زودرس، با تاخیر، و سندرم تخمدان پر کیست) غوغا کرد. بسیار مسلط و با اطلاع و آدم حظ می کنه از فارسیش. کلی سوال های وب لاگ رو هم جواب داد. حالا بعدا در باره ش بیشتر می نویسم و فایل برنامه رو هم پست می کنم. خلاصه عالی بود.

بعدا اضافه شد:

در چند دهه اخیر سن بلوغ کاهش یافته است. دلایل این کاهش می تواند از جمله اختلال هورمونی، چاقی در زمان کودکی و حتی استرس باشد. دو تا گزارش ویدیویی داشتیم که در یکی از آنها پژوهشگران اضافه وزن و چاقی دوران کودکی را از عوامل بلوغ زودرس می دانند و در دومی هیجان های عصبی و استرس. البته خانم دکتر شرافت این نکته را یادآور شد که بچه هایی که دچار بلوغ زودرس می شوند را نباید الزاما بزرگسال محسوب کرد. دختر 9 ساله ای که عادت ماهانه می شود را نباید یک انسان بالغ به حساب آورد. بلوغ زودرس را می توان از جمله از طریق هورمون های لازم درمان کرد. بلوغ با تاخیر هم جزو مسایلی بود که در برنامه بحث شد. اما عارضه ای که یکی از هر ده زن آمریکایی و یکی از هر پانزده زن در سطح جهان به آن مبتلا هستند و یکی از دلایل اصلی نازایی محسوب می شود، سندرم تخمدان پر کیست است. چاقی بدون دلیل (که علت آن پر خوری نیست)، مو در آورن در صورت، عادت ماهانه نامنظم، می تواند از جمله نشانه های تخمدان پر کیست باشد. این عارضه هم درمان پذیر است. دکتر شرافت گفت شرط اصلی این است که از آن آگاهی داشته باشیم و آن را جدی بگیریم. او به همکاران پزشک خود هم توصیه کرد که بیماران را بیشتر درباره این سندرم معاینه کنند.

رشد و بلوغ در دختران (و پسران) نوجوان

راستی در برنامه شنبه 26 ژانویه به رشد و بلوغ در کودکان و نوجوانان خواهیم پرداخت. سن طبیعی بلوغ کدام است؟، نقش کیست های تخمدان در چاق شدن و مو در آوردن در زنان و نازایی چیست؟، برای بلوغ زودرس چه می توان کرد؟ میهمان توپی هم داریم، یک خانم دکتر پژوهشگر از دانشگاه جرج تاون.

سوال ها را اینجا مطرح کنید (لطفا).

زنان آمریکا و فراز و نشیب های یک جنبش

برنامه امروز سه شنبه 22 ژانویه، درباره چند زن سرشناس سیاسی آمریکا از جمله نانسی پلوسی اولین رییس اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا، کرول شی پورتر اولین نماینده زن ایالت نیو همشایر، و هیلاری کلینتون بانوی اول پیشین آمریکا که در تلاش دست یافتن به مقام ریاست جمهوری آمریکاست صحبت کردیم و میهمانمان هم به جنبش زنان آمریکا پرداخت. خانم کلینتون در رقابت تنگاتنگی با سناتور آمریکایی آفریقایی تبار باراک اوباما قرار دارد. مناظره تلویزیونی شب گذشته هر سه رقیب (کلینتون، اوباما و ادواردز) دیدنی بود. به هر حال گریزی زدیم به سنکا فالز که در سال 1848 اولین همایش حقوق زنان در آنجا برگزار شد. تازه در جایی خواندم که در این همایش، 300 زن شرکت کننده، مسئله حق رای زنان را مطرح نکردند چون نگران بودند که طرح این مسئله ممکن است جنبش زنان را مضحک جلوه دهد! میهمان برنامه شکوه میرزادگی، نویسنده و پژوهشگر از دنور کلرادو بود که درباره راه طولانی و پر پیچ و خمی که زنان آمریکا تا امروز طی کرده اند، صحبت کرد. خانم میرزادگی با مقایسه مسئله کاندید شدن هیلاری و انتخاب احتمالی او گفت بر خلاف بسیاری از کشورها از جمله پاکستان و بنگلادش یا هند، در آمریکا، رسیدن به همین مرحله کاری به غایت دشوار بوده است. او گفت که برخلاف پاکستان، هند و بنگلادش، در آمریکا هیچگاه هیچ زنی به خاطر پدرش به مقام ریاست جمهوری دست نیافته است (شاید به همین دلیل تا کنون هیچ رییس جمهوری زنی نبوده است). برنامه خوبی بود و همه زحمت ها را حمیده (و رضا) کشیده بودند.

در ضمن امروز سالگرد رو علیه وید بود! در سال 1973، دیوان عالی آمریکا، سقط جنین در سه ماهه اول بارداری را قانونی کرد. این یکی از جنجالی ترین حکم های دیوان عالی کشور آمریکا بوده است.

پشت صحنه:

چقدر شوخی کردیم سر بیننده ای که من را لوس و ننر و چاق توصیف کرده!!؟

صدای جادویی- مامک خادم

مامک خادم میهمان برنامه دوشنبه 21 ژانویه بود، با حمیده، لیلی و پوپک. آخرهای برنامه را دیدم از طریق وب سایت...وای که چه صدای جادویی...و وای که چه برنامه خوبی. بعدا ار روی وب سایت برنامه را می بینم و چیزی می نویسم.

سالروز تولد مارتین لوتر کینگ

فردا روز مارتین لوتر کینگ رهبر جنبش مدنی سیاهان آمریکاست. مارتین لوتر کینگ، الهام بخش بسیاری از جنبش های صلح آمیز و مدنی در سراسر جهان و فعالان این جنبش ها بوده است. برنامه امروز زن امروز هم به همین موضوع اختصاص دارد. البته من در برنامه نیستم، ولی از ویدیوهایی که داشتند بچه ها درست می کردند، معلومه خیلی باید جالب باشه.

بعدا می نویسم.

دوشنبه 21 ژانویه اضافه شد:

مارتین لوتر کینگ که خود الهام بخش مبارزات غیر خشونت آمیز و مدنی است، از مهاتما گاندی رهبر جنبش غیر خشونت آمیز هند، الهام گرفته بود. فعالیت های کینگ بر احقاق حقوق برابر سیاهان آمریکا استوار بود. او کشيش کليسای بابتيست بود و جوان ترين برنده جايزه صلح نوبل (1964 در سن 35 سالگی). مارتين لوتر کينگ رهبری جنبش تحريم اتوبوس مونتگمری را نیز بر عهده داشت.

در تاریخ 28 اوت 1363، در شهر واشينگتن در نزديکی بنای يادبود لينکلن، بيش از 250 هزار تن به «رويايی دارم» سخنرانی معروف مارتين لوتر کينگ گوش فرا دادند. اين سخنرانی شهرت جهانی يافت.

بخشی از اين سخنرانی مارتين لوتر کينگ با عنوان "رويايی دارم":

".. .رويايی دارم که روزی اين کشور بر می خيزد و مفهوم واقعی آرمان خود را تحقق می بخشد و ما اين حقيقت که همه انسان ها برابر افريده شده اند را بديهی می پنداريم.

رويايی دارم که بر فراز تپه های سرخ جورجيا، برده های سابق و پسران برده داران سابق، با هم بر سر سفره برادری می نشينند.

رويايی دارم که روزی ايالت می سی سی پی ايالتی که در آتش بی عدالتی می سوزد، به سرپناه آزادی و عدالت تبديل می شود.

آرزو دارم که چهار فرزند کوچکم روزی در کشوری زندگی کنند که آنها را نه بر مبنای رنگ پوستشان، بلکه بر پايه محتوای شخصيتشان مورد قضاوت قرار دهند..."

دکتر کينگ در چهارم آوريل سال 1968 در حال سخنرانی مورد سوء قصد قرار گرفت و جان خود را از دست داد. روز تولد مارتین لوترکینگ 15 ژانویه است اما به احترام کینگ، در سال 1986، سومین دوشنبه ماه ژانويه، به عنوان روز تولد مارتين لوتر کينگ تعیین شد.

آتیسم یا درخود ماندگی و "زن امروز"

موضوع برنامه امروز، شنبه 19 ژانویه، آتیسم یا درخودماندگی بود. (به جز چند اشکال فنی) خیلی برنامه خوبی بود و خیلی براش زحمت کشیده بودیم. آتیسم یک نارسایی مغزی در کودکان است که در سراسر جهان در حال گسترشه. مبتلایان به این بیماری در برقراری ارتباط با محیط اطرافشون مشکل دارند. این بیماری طیف گسترده و شدت و ضعف دارد. از کسانی که به دشواری می توان بیماری را در ظاهر آنها تشخیص داد تا کسانی که استعدادها و توانایی های شگفت انگیزی دارند را می توانند در طیف آتیسم قرار بگیرند. گفته می شود در ناحیه مغزی مسئول آسان تر کردن ارتباط های اجتماعی از جمله توانایی های زبانی، فعالیت ها محدود تر است.
فراوانی این نارسایی، از سرطان های دوران کودکی نیز بیشتر است و سرعت گسترش آن، که با تشخیص به موقع درمان پذیر است، آنچنان بالاست که سازمان ملل متحد، روز 24 دسامبر را روز آگاهی درباره این بیماری تعیین کرده است. بر اساس آمار جورنال جامعه سلطنتی پزشکی بریتانیا، در هر 20 دقیقه، یک مورد تازه آتیسم تشخیص داده می شود. کنگره آمریکا چندی پیش یک میلیارد دلار را به تحقیق درباره این بیماری و علت های ایجاد آن، اختصاص داد.
در این برنامه، من، شیده و وحید، همراه با 4 گزارش ویدیویی، به علت های آتیسم، نتیجه تازه ترین تحقیقات علمی در این زمینه، اهمیت تشخیص سریع و به موقع و راه های درمان آن پرداختیم.
ویدیو 1، به نتیجه مطالعه تحقیقی ماه ژانویه 2008، می پردازد که در آن پژوهشگران از کشف ژنی خبر می دهند که فراوانی آن در افراد مبتلا به آتیسم بسیار بیشتر از افراد معمولی است.
ویدیوی 2، درباره تحقیقات جدیدی بود که نشان می دهد جیوه موجود در واکسن سرخچه کودکان، هیچ نقشی در ابتلا به آتیسم ندارد.
ویدیو 3، به کتابخانه الکترونیکی که در رابطه با بیماری آتیسم ایجاد شده اختصاص داشت. به کمک این وب سایت، والدین می توانند رفتارهای کودکان خود را با کودکان سالم و مبتلایان به آتیسم مقایسه کنند و در صورت لزوم به متخصص مراجعه کنند. آکادمی پزشکان کودکان آمریکا توصیه می کند که همه کودکان زیر دو سال، برای آتیسم، غربال گری بشوند.
ویدیوی 4، درباره آتیسم بزرگسالان بود و اهمیت آموزش ها و دوره های لازم برای مبتلایان تا بتوانند زندگی مفیدتر و مستقل تر داشته باشند و بتوانند شغل منسبی در آینده پیدا کنند. این ویدیو همچنین درباره کمک یک میلیارد دلاری کنگره آمریکا به تحقیقات آتیسم و به فعالیت والدین برای جمع آوری کمک مالی برای بنیادهای خیریه مربوط به آتیسم اختصاص داشت.
میهمان برنامه دکتر حمید طباطبایی، روانپزشک، روانپزشک اطفال و فارغ التحصیل دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا و مشاور یک مدرسه ویژه کودکان مبتلا به آتیسم بود که تماس تلفنی با او داشتیم.
دکتر طباطبایی، بر اهمیت تشخیص به موقع تاکید کرد و گفت وب سایتی که همه کلیپ های ویدیویی کودکان سالم و مبتلایان به آتیسم در آن قرار داده شده، بسیار مفید است. او گفت که پدر و مادرها باید به علائمی مثل دیر به حرف آمدن کودک توجه زیادی بکنند و تاکید کرد که برخلاف آنچه به نظر می رسد که مبتلایان به آتیسم مثلا از در آغوش گرفته شدن بیزارند یا به نظر می رسد که به محبت بی اعتنا هستند، باید راه درست محبت کردن به کودکان مبتلا به آتیسم را یاد گرفت و باید به بچه محبت لازم را نشان داد.

پشت صحنه:
برای اعلام وبلاگ رودابه در برنامه، با اشکال فنی رو به شدیم. امیدوارم بتوانیم این ارتباط را زود برقرار کنیم.

میهمان از قندهار

در برنامه امروز، جمعه 18 ژانویه، میزبان رنگینه حمیدی، زن برگزیده در فهرست قهرمانان سی اِن اِن بودیم. تا قبل از امروز نمی شناختمش و چه زن جالبی ست. فعال سازمان اِ سی اِس (افغانستان برای جامعه مدنی) ست که در سال 1998 در بالتیمور مریلند توسط قیوم کرزای (از بستگان حامد کرزای رییس جمهوری افغانستان) تاسیس شد. دفتر این سازمان در سال 2002 (در حدود یکسال پس از سرنگونی طالبان) در قندهار باز شد.

قندهار؟ بله قندهار، خطرناک ترین جای افغانستان! خانم حمیدی گفت قندهار، منطقه فعالیت های طالبان و جنگسالاران را هدفمند انتخاب کرده بودند. می گوید اگر بتوانند در این منطقه تفاهمی ایجاد کنند، یعنی خواهند توانست در هر منطقه دیگر افغانستان موفق شوند.

حالا این را داشته باشید. این سازمان در سپتامبر سال 2003 در قندهار، نمایندگان بسیاری از قبیله ها و قوم ها را برای شرکت در کنفرانسی دعوت کرد. و در واقع لایحه حقوق زنان افغانستان از همین کنفرانس حاصل شد. در سر مقاله نیویورک تایمز، این لایحه، به عنوان "یک سند خارق العاده و نقطه عطفی در بازسازی افغانستان" توصیف شد.

به هر حال کار سازمان اِ سی اِس، ایجاد منابع مالی برای زنان افغان و ایجاد اشتغال برای آنهاست. زنان فقیر، بیوه و سرپرست خانوار در خانه کار می کنند، محصولات خود را از جمله صنایع دستی تولید می کنند و بعدا فعالان اِ سی اِس، این تولیدات را در افغانستان یا در خارج از افغانستان می فروشند و سود آن را به زنان بازمی گردانند.

بلقیس احمدی، یک وکیل افغان در جایی نوشته بود:
"زنان افغان جان خود را، اعضای خانواده خود را، حقوق اولیه خود را از دست داده اند. این زنان ممکن است به زودی چیزی دیگری را از دست بدهند که بشریت را نابود می کند: آنها ممکن است امید خود را از دست بدهند."

خانواده رنگینه احمدی، وقتی که چهار ساله بوده، از افغانستان مهاجرت کرده و به آمریکا آمده است. این دختر همراه با خانواده در همه این سالها در آمریکا زندگی کرده و 5 سال پیش به قلب خطر بازگشته (به قندهار) تا به زنان افغان کمک کند...و چه خوب هم کمک می کند.

برای زنان سخت کوش افغان هم آرزوی موفقیت می کنیم.

اعدام و حقوق بشر

برنامه سه شنبه 15 ژانویه که خیلی برنامه تر و تمیزی شد، به گزارش 51 صفحه ای دیده بان حقوق بشر پرداخت. در این گزارش آمده است که قوانین موجود جمهوری اسلامی، به علت قیدها و تبصره های عجیب و غریب آن، امکان نقض همه جانبه حقوق مردم را فراهم کرده است. مثلا در مورد قانون "جرایم ضد امنیت داخلی و خارجی کشور"، آنقدر عبارت بندیش مبهم است که شما می توانید تقریبا هر کسی را به اتهام بر هم زدن امنیت ملی، تبلیغ علیه نظام، تبلیغ به سود گروه های بیگانه، توهین به مقدسات دستگیر کنید. از زمان روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد، اتهام های مبهمی مثل دریافت پول از خارجی ها هم اضافه شده که فعالان جامعه مدنی را بیش از پیش زیر فشار قرار داده است. البته در زمان دولت های قبلی به خصوص دولت آقای رفسنجانی هم این دست اتهام ها کم نبود، ولی در زمان احمدی نژاد، این اتهام گسترش زیادی داشته است.
این گزارش بر اساس مصاحبه های فراوان با بازداشت شدگان سابق بند 209، خانواده های آنها و همینطور کارشناسان حقوقی و آگاهان به این قوانین تدوین شده است. از جمله نقص هایی که این گزارش دارد، این است که موضوع تعزیز در آن مطرح نشده با آنکه تعزیر در این سه دهه پس از انقلاب در مورد بسیاری از زندانیان اجرا شده است.
ایران از نظر اعدام، پس از چین مقام دوم را دارد. در سال 2007، 300 نفر اعدام شده اند، در سال 2006، 177 نفر و در سال پیش از آن 94 نفر اعدام شده بودند.
حسن زارع زاده اردشیر که اتفاقا دیده بان حقوق بشر با او به عنوان زندانی سابق مصاحبه کرده است هم در برنامه بود و خیلی خوب بود.
تو برنامه به موضوع لغو مجازات اعدام هم پرداختیم و آمارهای موجود در باره میزان قتل و آدمکشی در کشورهایی که مجازات اعدام هست و جاهایی که نیست هم مرور کردیم...و البته آمریکا هم در امان نماند. از موضوع نیوجرسی که مجازات اعدام را لغو کرده (که البته به ندرت در این ایالت اعدامی صورت گرفته) هم سخن به میان آمد و آمار قتل و جنایت در ایالت هایی که مجازات اعدام دارند و آنها که ندارند هم مقایسه کوچکی شد.
بخش دیگری از برنامه به موضوع سنگسار به خصوص اعدام زنان و موضوع عاطفه رجبی، دختر 16 ساله ای که به جرم زنا اعدام شد اختصاص یافت. جسد عاطفه 45 دقیقه بالای جرثقیل بوده و خود قاضی حاجی رضایی طناب را به دور گردن او انداخته بوده. چهار مردی که با عاطفه رابطه داشته اند، هر کدام به چند ضربه شلاق محکوم شده بودند.

نظر شخصی خودم:

"اعدام یعنی اجرای یک قتل عمد و برنامه ریزی شده توسط حکومت. اعدام در ملا عام بدترین نوع توهین به حرمت و کرامت انسانی است. اعدام، مرگ را به یک عمل معمولی تبدیل می کند و از قباحت کشتن می کاهد." ای کاش یک نظر سنجی انجام می شد از کسانی که موافق اعدام هستند. آیا اگر موافقان اعدام بدانند که اعدام از میزان قتل و آدمکشی کم نمی کند، باز هم با این مجازات موافق خواهند بود یا نه؟

برنامه درباره قاتل بی صدا

در برنامه شنبه 12 ژانویه، به سرطان دهانه رحم و سرطان تخمدان پرداختیم، همراه با یک میهمان درجه یک دکتر اشکان عمادی از دانشگاه جانز هاپکینز. ماه ژانویه در آمریکا ماه افزایش آگاهی درباره بیماری سرطان دهانه رحم است. هر سال پانصد هزار مورد جدید این سرطان تشخیص داده می شود و سالانه 275 هزار زن بر اثر ابتلا به آن جان خود را از دست می دهند. ویروس پاپیلومای انسانی (اچ پی وی) از علت های اصلی ابتلا به این سرطان است. در کشورهای در حال رشد، جایی که 83 درصد همه موارد در آنجا اتفاق می افتد، کمتر از 5 درصد زنان تست پَپ (تست ویژه کشف این ویروس) را انجام می دهند. این در حالی است که در آمریکا، 80 درصد زنان در عرض سه سال گذشته، پَپ تست دریافت کرده اند.
دکتر عمادی با اطلاعات دست اول آمده بود. عمادی دارای تخصص داخلی از دانشگاه سین سنه تی و دکترا در رشته شیمی آلی ِ سنتزی از دانشگاه ایلی نوی شیکاگو است و الان هم در دانشگاه جانز هاپکینز، به گذراندن فوق تخصص در زمینه بیماری سرطان و همینطور در زمینه پیدا کردن روش های جدید کشف و ساخت داروهای ضد سرطان مشغول است. او درباره واکسن این سرطان که کاملا موفق بوده و می تواند جان ده ها هزار زن را در سال نجات بدهد صحبت کرد. درباره درمان هم بحث شد و اهمیت غربال گری (یا اسکرینینگ) زنان در مقابل این بیماری.
در بخش دوم برنامه درباره سرطان تخمدان یا قاتل بی صدا حرف زدیم. عوامل خطر یا ریسک فاکتورها را عنوان کردیم. برعکس واکسن سرطان دهانه رحم، واکسن سرطان تخمدان در مراحل اولیه بالینی است و راه بسیار درازی را تا پیش از عمومی شدن در پیش دارد. درباره غربال گری سرطان تخمدان هم عمادی گفت این کار منطقی نیست. خیلی برای این برنامه زحمت کشیده شد و خیلی خوب برگزار شد. فایل تصویری را بعدا پیوست می کنم.

پشت صحنه:

چه سر و زبانی دارد این دکتر عمادی و چقدر خوب حرف می زند! قبل از برنامه به او گفته بودم کم حرفی نکنی ها و گفت نگران پر حرفی باش !

هفته ای که تقریبا گذشت

پنج شنبه 10 ژانویه، فخور مقدس میهمون برنامه بود که مادر همون رویا مقدسی میهمان چند وقت پیش ماست. نکته جالب درباره این میهمان این بود که دیپلم دبیرستان را هم بعد از ازدواج گرفته و سالها بعد درسش را ادامه داده و خلاصه مدارج علمی را با وجود سه تا بچه طی کرده. در آبادان، جایی که به علت شغل همسرش زندگی می کرده، این خانم معلم موسیقی بوده که ویولن هم می زده. الان هم رییس انجمن بازنشستگان ایرانی مقیم دانمارک است.

پشت صحنه:
ایمیل هایی که گرفتیم بعد از برنامه، بیشتر از طرف آبادانی هایی بود که حسابی از "مترقی و امروزی و مدرن" توصیف کردن آبادانی ها، کیف کرده بودند.


روز چهارشنبه 9 ژانویه صد سالگی تولد سیمون دوبوار فیلسوف و اندیشه پرداز فرانسوی بود. نسل پنجم فمینیست های ایرانی، توجه و ارتباط ویژه ای با دوبوار احساس می کند. نوشته های نوشین احمدی خراسانی را می خواندم درباره برداشت و شناختی که نسل کنونی زنان ایرانی از دوبوار دارد.
دوبوار از زوایای بسیاری از جمله دفاع از جنبش ضد استعماری الجزایر بر علیه فرانسه هم شخصیتی بسیار قابل احترام است. خانم دوبوار در جایی گفته بود کسی که در مقابل شکنجه های حکومت فرانسه علیه الجزایری ها سکوت می کند، معادل این است که به نحوی در این شکنجه ها دخالت دارد.
میهمان برنامه شهلا شفیق نویسنده از پاریس بود. خانم شفیق درباره سیمون دوبوار و به خصوص درباره پویا بودن اندیشه های او صحبت کرد. شفیق در باره این جمله مشهور دوبوار که "ما زن به دنیا نمی آییم، بلکه زن می شویم" گفت جان کلام این است که زن بودن اساسا محصول فرهنگی است که بر پایه قانون ها، اسطوره ها و مذهب ها شکل گرفته و در کنار آن یک جایگاه ویژه هم برای مردان قرار دارد که در آن مرد جنس اول پنداشته می شود.

پشت صحنه:
نهم ژانویه تولد گل پسر دیگرم هم بود که حمیده در برنامه مطرح کرد و چقدر هم غافلگیرم کرد.


برنامه سه شنبه 8 ژانویه به موضوع فرزند کشی، همسر کشی، زن کشی و نحوه برخورد دوگانه قوانین جمهوری اسلامی به مرد و زن اختصاص داشت. مهیمان برنامه لیلی پورزند، حقوقدان از کانادا بود که در مورد قانون های جمهوری اسلامی اطلاعات تخصصی دارد.
در ابتدای برنامه حمیده موضوع قطع عضو را مطرح کرد و اینکه روز پیش از آن، انگشتان چند نفر را در سیستان و بلوچستان، به اتهام "سرقت و آشوب"، قطع کرده بودند. در ماجرای قطع عضو، گویا دکتری هم حضور داشته که لابد قطع عضو تحت مراقبت های پزشکی انجام شود! لیلی پورزند قانون مجازات اسلامی و ماده های مربوط به مجازات های کشتن فرزند و کشتن همسر را شرح داد.
اگر اشتباه نکنم در جایی از شیرین عبادی خوانده بودم که برای توضیح ِ نبود ِ انسجام و نبود روح واحد در قوانین ایران، به ماده 220 و 622 قانون مجازات اسلامی اشاره کرده بود.
بر اساس ماده 223 قانون مجازات اسلامی، هر فرد بالغ و کبیری که کودک نابالغی را بکشد، می توان او را قصاص کرد. اما اگر قاتل پدر و جد پدری باشد، طبق ماده 220 همان قانون، از قصاص معاف می شود و فقط باید به ورثه مقتول دیه بپردازد و تعزیر شود (که طبق نظر دادگاه می تواند حتی فقط یک ضربه شلاق باشد.)
حالا این را داشته باشید: بر اساس ماده 622 قانون مجازات اسلامی، هر کسی عالما یا عامدا یا به واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله، موجب سقط جنین وی شود، علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص، به حبس از یک تا سه سال محکوم می شود. این "هر کس"، به این معنی است که بین پدر یا فرد دیگری فرق گذاشته نمی شود. یعنی اگر شوهر با کتک زدن همسرش موجب سقط جنین وی شود، طبق ماده 622 ممکن است حتی قصاص شود. اما اگر این جنین سالم به دنیا بیاید و زنده متولد شود و مثلا پدرش خفه اش کند، قصاص نمی شود و دادگاه می تواند علاوه بر پرداخت دیه، او را به فقط 10 روز حبس به عنوان تعزیر محکوم کند.
باید این موضوع را دنبال کنم و جزئیات آن را پیدا کنم.

پشت صحنه:
خوبی این برنامه همین هم هست: حسابی به خواندن قانون اساسی و قانون مدنی ایران افتاده ایم.

خواب بد، بیماری قند و پژوهشگر میهمان برنامه

شنبه 5 ژانویه برنامه به دیابت اختصاص داشت که برآورد می شود تا چند سال دیگر، تعداد مبتلایان به آن در سراسر جهان، به 380 میلیون نفر برسد. دکتر بهروز دوانی، پژوهشگر موسسه ملی بهداشت آمریکا یا اِن آی اِچ میهمان برنامه بود. آقای دوانی هم در اِن آی اچ درباره دیابت تحقیق می کند و هم زمانی که در سوئد بوده، در موسسه کارولینسکای سوئد، درباره این بیماری تحقیق می کرده.

تحقیقات فعلی دکتر دوانی، این است که سلول های پانکراس انسان را در آزمایشگاه کشت دهد (تکثیر کند)، و از آن (پس از روند آزمایشگاهی ویژه)، سلول های پایه به دست بیاورد. گروهی که دکتر دوانی در آن کار می کند، پس از پیدا کردن این سلول های معجزه آسا در لوزالمعده یا پانکراس، که گفته می شود توانایی تبدیل به همه سلول های بدن را دارند، نشان داد که می توان این سلول ها را جدا کرد، رشد داد و متمایز کرد. پیوند این سلول ها به حیوان های آزمایشگاهی نشان داده که این سلول ها قابلیت تولید انسولین دارند.

در انواع بیماری قند، بدن یا توانایی تولید انسولین ندارد و یا انسولین تولید می کند اما نمی تواند از آن استفاده کند.

کار این گروه تحقیقی، برای ساختن سلول هایی که توانایی تولید انسولین داشته باشند، امید فراوانی برای درمان بیماری دیابت ایجاد کرده است.

در برنامه به موضوع بحث انگیز سلول های پایه جنینی هم اشاره ای داشتیم. مجبور شدم توضیح بدهم که چرا این سلول ها اینقدر مهمند. چون در جریان تحقیق درباره سلول های پایه جنینی، جنین انسانی (البته در مقطع چند سلولی آن) از بین می رود که محافل کاتولیک با آن بسیار مخالفند. حتی گفته می شود یکی از عواملی که سرنوشت انتخابات قبلی ریاست جمهوری آمریکا را تعیین کرد، همین موضوع تحقیق درباره سلول های پایه بود.

البته ناگفته نماند که عده ای از دانشمندان هم به علت دلایل مذهبی-اخلاقی با آن مخالفند. حال اگر گزینه ای برای تولید سلول های پایه پیدا شود که این نگرانی ها را هم از بین ببرد، می توان امیدوار بود که تحقیقات در این زمینه، سرعت بیشتری بگیرد. این سلول ها قابلیت تبدیل شدن به خیلی از سلول های بدن را دارند، در نتیجه با جایگزین کردن این سلول ها با سلول های آسیب دیده مثلا در بیماری پارکینسون، بیماری قند، آسیب های نخاع، شاید بتوان برای این بیماری ها هم علاجی یافت.

درباره دیابت دوران حاملگی هم گزارشی داشتیم و نیز این مسئله که دیابت می تواند به زنان به گونه ای متفاوت از مردان آسیب برساند. از جمله اینکه:
نابینایی به عنوان پیامد بیماری قند، بیشتر دامن زنان را می گیرد تا مردان.
بیش از نیمی از بیماران مبتلا به قند در آمریکا زنان هستند.
در میان بیماران دیابتی که به سکته قلبی دچار می شوند، شانس زنده ماندن زنان کمتر است.

دکتر دوانی به آمار ابتلای زنان خاورمیانه ای به بیماری دیابت اشاره کرد که نسبت به گذشته کاملا جلب توجه می کند.

اما از جمله زوایای جالب دیگر، موضوع تاثیر استرس و هیجان عصبی، کم خوابی و بد خوابی و افسردگی بر ایجاد بیماری قند بود. چند سال پیش، یک گروه کانادایی، با مطالعه ای در مورد 25 هزار نفر در 22 کشور جهان، نتیجه گرفت که استرس قلب بیماران مبتلا به دیابت، سطح گلوکز یا قند خون را بالا می برد. استرس باعث نوسان سطح قند خون بیماران مبتلا به قند می شود و توانایی تنظیم قند خون را تحت الشعاع قرار می دهد.

اما کار دکتر دوانی در موسسه کارولینسکای سوئد هم اتفاقا شبیه همین موضوع بوده. پژوهشگران آن مرکز، از طریق دستکاری ژنتیکی، حیوانات آزمایشگاهی را به استرس حساس کردند. این حیوانات بعد از مدتی، انسولین کمتری تولید کردند و به بیماری قند مبتلا شدند.

پشت صحنه:
مادربزرگم سالها پیش می گفت هر وقت خواب بد می بینه، قندش بالا می ره...چقدر دکترای دور و برمون سر همین موضوع سر به سرش می ذاشتن...حالا کجاست مادربزرگ مرحومم ببینه چقدر سالها بعد دانشمندان نظریه اش رو ثابت می کنن.

جمعه 4 ژانویه میهمان برنامه نیره توحیدی، رییس بخش مطالعات زنان دانشگاه ایالتی کالیفرنیا بود. خیلی خوب حرف می زند و کاملا روشن و واضح. حمیده مجری بود و برنامه خیلی منظم برگزار شد. چند تا مطلب را از اول دنبال کردیم درباره جنبش های اجتماعی و چرا حرکت فعلی زنان یک جنبش محسوب می شود. جنبش های اجتماعی هم در یک کشور و هم در کشورهای مختلف بر جنبش های مشابه تاثیر متقابل دارند. نیره توحیدی به مورد اعدام راحله (زنی که به اتهام قتل شوهرش اخیرا اعدام شد)، اشاره کرد و گفت همین نکته که هر کدام از ما الان در چند گوشه مختلف کره زمین داریم درباره این موضوع با هم صحبت می کنیم، نشان می دهد که تلاش (حکومت) برای برچسب زدن به فعالان حقوق زنان که گویا آنها با خارج ارتباط دارند، دیگر بیشتر به یک جوک شبیه است.

توحیدی همچنین به استقلال جنبش زنان ایران اشاره کرد. زنان در جنبش های اجتماعی معاصر نقش بسیار مهمی داشته اند. در مقاطعی از آنها به عنوان سیاهی لشکر استفاده شده و پس از به ثمر رسیدن یک حرکت اجتماعی، هیچگاه از سهمی که درخور آن بوده اند، بهره مند نشده اند. اینبار یک مقدار وضعیت متفاوت است. اینبار زنان نه دنباله رو مردان، بلکه همراه با مردان برای به دست آوردن حقوق خود تلاش می کنند. برای اولین بار، مردان به طور فعال از جنبش مستقل زنان حمایت می کنند.

نیره توحیدی کاملا واضح از کمپین یک میلیون امضا برای تغییر دفاع می کرد و می گفت باید با همه توان از این جنبش و از خواسته های صلح آمیز زنان در ایران دفاع کرد. زنان، به گفته او، به دنبال به دست گرفتن حکومت نیستند و تنها می خواهند به حقوق پایه ای خود که "قوانین تبعیض آمیز جمهوری اسلامی آن را از آنها سلب کرده"، دست یابند.


پشت صحنه:
واقعا پیدا کردن میهمان مناسب هم دردسری شده. بعضی ها از نظر زمانی و اختلاف وقت چند ساعته مشکل دارند، بعضی وقتها هم مشکلات فنی ارتباط را غیر ممکن می کند...

غیبت طولانی شد

3 ژانویه

پنج شنبه ۳ ژانويه را درباره اختلال های شخصيتی از جمله اختلال شخصيت نمايشی حرف زديم. اختلالی که بيشتر زنان به آن مبتلا می شوند تا مردان. دکتر ليلا هاشمی روانشناس از نيويورک هم ميهمان برنامه بود. خيلی برنامه خوبی شد. به کتاب "دراکولاهای احساس" اثر آلبرت جی برنشتاين اشاره کردم که شب قبل بخش هايی از آن را خوانده بودم. از نظر او دراکولاهای احساسی، مثل دراکولاهای خون آشام هستند ولی به جای خون، احساس و انرژی انسان را می مکند! دراکولاهای نمايشی، فقط برای جلب توجه اين و آن زنده اند. اگر اين توجه را به ميل خود به آنها ندهيد، خود را به هر دری می زنند تا آن را از شما بگيرند. ابراز احساسات آنها سطحی و مبالغه آميز است. اين شخصيت، به توجه ديگران نياز دارد و نه حمايت و راهنمايی. اين شخصيت عاشق حرف زدن، غيبت کردن (پشت سر مردم حرف زدن) و قصه گفتن است. قصه های او هم با هر بازگويی، بسيار مبالغه آميز و دراماتيک تر می شود. دکتر هاشمی گفت برای ريشه يابی بعضی از اختلال های شخصيتی، بايد سنت ها و شرايط فرهنگی را هم در نظر گرفت چون ممکن است گاه بعضی از اختلال ها از نظر فرهنگی الزاما ناپسند نباشند.

29 دسامبر
برنامه شنبه ۲۹ دسامبر درباره نقص های "مادرزادی" بود و علت ايجاد آنها. از دوقلو زايی و چند قلوزايی صحبت شد و مورد دوقلوهای به هم چسبيده به عنوان يک نقص ژنتيکی هم مطرح شد. در اين رابطه مصاحبه ای با بنجامين کارسون، رييس بخش جراحی و مغز و اعصاب در بيمارستان کودکان جانز هاپکينز آمريکا که از اعضای اصلی تيم جراحان جداکننده لاله و لادن بيژنی دوقلوهای بهم چسبيده ايرانی بود، داشتيم. آقای کارسون شرايطی را که بر اساس آن پذيرفت در تيم جراحان باشد توضيح داد. او در بخشی از اين مصاحبه گفت در اواسط عمل جراحی، وقتی با وضعيتی مقداری متفاوت با آنچه پيشتر انتظارش را داشته رو به رو شدند، تصميم گرفت که جراحی را در همان نقطه متوقف کند تا بعدا با تيم جراحی، راه های جديدی برای جدا سازی موفقيت آميز لاله و لادن پيدا کنند. می گويد ولی در همان مرحله متوجه شد که از پيش با دوقلوها توافقی شده که به هيچ وجه جراحی متوقف نشود. يعنی دوقلوها گفته بودند يا بايد جدا شده به هوش بيايند و يا اصلا به هوش نيايند. گفت اگر از اين توافق خبر داشت، در اين جراحی شرکت نمی کرد.

پشت صحنه: اين برنامه آخرين برنامه ما در سال ۲۰۰۷ بود.

28 دسامبر
۲۸ دسامبر جمعه ۲۸ دسامبر قرار بود نيره توحيدی ميهمان برنامه باشد و در باره کمپين و حضور و شرکت زنان در قدرت سياسی صحبت کنيم. پيغام هايی برای هم گذاشتيم روی تلفن های همراه اشتباهی...خلاصه نشد که نشد...فريبا داوودی مهاجر را از قبل برای برنامه ذخيره خبر کرده بودم. چقدر هم خوب شد. او درباره موانعی که بر سر حضور زنان در قدرت سياسی کشورهايی مثل ايران وجود دارد حرف زد. بوتو درپاکستان، اينديرا گاندی در هند و شيخ حسينه را در بنگلادش مقايسه کرديم. با وجود اينکه به قدرت رسيدن اين زنان در اين سه کشور بر اساس نام پدرهای آنها بوده، اما اصولا چه دليلی وجود دارد که هنوز زنان ايرانی به سطح قدرت سياسی مشابه نرسيده اند؟ فريبا داوودی مهاجر، درباره ويژگی های حرکت های اخير زنان در ايران صحبت کرد و با برشمردن ويژگی ها و خصوصيات جنبش های خرد و کلان اجتماعی، نتيجه گرفت که حرکت کنونی يک جنبش است و بعضا بازگشت ناپذير.

پشت صحنه: اين فريبا داوودی مهاجر عجب سر و زبانی دارد و چه حاضر جواب است!

27دسامبر

پانزده دقیقه از برنامه پنج شنبه ۲۷ دسامبر که قرار بود به مسئله گرمايش زمين و پيامدهای آن بپردازد، به مرگ بی نظير بوتو

پرداخته شد. بديش اين بود که ما فقط کوتاه زمانی قبل از برنامه خبر را شنيديم. خوب بود در چند برنامه قبل تر هم درباره او صحبت کرده بوديم و مشکل اينجاست که هر بار که حميده از او باصطلاح به نيکی صحبت می کرد، من از موضع اين حرف می زدم که خانم بوتو را نمی شود به هيچ طريقی به جنبش دمکراسی خواهی و جنبش زنان ربط داد. ولی با اين حال غم انگيز بود. بهر حال رهبر يک اپوزيسون سکولار کشور اسلامگرايی افراطی زده پاکستان بود و خيلی بد شد که کشته شد. بهر حال درباره محيط زيست هم حرفکی زديم..گرمايش زمين، پيمان کيوتو، آلترناتيو برای کيوتو و ...

پشت صحنه: من موافق نيستم بدون کارشناس در باره محيط زيست حرف بزنيم...در زمينه گرمايش زمين من قبل هم مطلب هم نوشته ام، اما به نظر من محيط زيست و بخصوص گرمايش زمين از آن مسايلی ست که مردم بايد آن را از زبان کارشناس بشنوند....به هر حال مرگ بوتو، موضوع محيط زيست را هم ضايع کرد.